Veilig gebruik van disposables en PBM’s in de kaasindustrie

De productie van kaas vraagt om een uiterst hygiënische werkomgeving. Microbiologische risico’s, fysische contaminatie en kruisbesmetting liggen altijd op de loer. Daarom spelen het correcte gebruik van food grade disposables en persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) een centrale rol bij voedselveilig werken in de zuivelindustrie.

In dit artikel lees je wat veilig gebruik van disposables inhoudt, voor wie dit relevant is en welke maatregelen nodig zijn om veilig conform geldende hygiëne-eisen en wetgeving te produceren. Daarbij is het gebruik van food grade disposables en PBM’s onmisbaar.

Veilig gebruik van disposables en PBM’s in de kaasindustrie

Veilig gebruik van disposables verwijst naar alle hygiëneproducten die eenmalig worden gedragen en gebruikt om besmetting in het kaasproces te voorkomen. Denk hierbij aan:

• Haarnetjes
• Baardmaskers
• Wegwerphandschoenen
• Lichaamsbescherming
• Wegwerpschorten
• Overschoenen
• Overmouwen
• Bezoekersjassen
• Detecteerbare pleisters

Gebruik persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM)

De PBM die je draagt tijdens de productie van kaas beschermen je tegen de gevaren en risico’s binnen het proces. Denk hierbij aan:

• Voetbescherming
• Handbescherming
• Oog- of gelaatbescherming
• Gehoorbescherming
• Chemische bescherming

In de kaasindustrie is dit extra belangrijk omdat melk en kaas gevoelige producten zijn: ze bieden een uitstekende voedingsbodem voor bacteriën zoals Listeria monocytogenes. Ook fysische verontreiniging (bijv. haren, stukjes kleding, plastic of metaaldeeltjes) kan ernstige gevolgen hebben voor productkwaliteit, voedselveiligheid en zelfs gezondheid.

Net als in de voedingsindustrie stellen normen zoals BRCGS Food Safety, IFS en HACCP daarom expliciete eisen aan PBM’s en disposables binnen zuivelproductieomgevingen. De NVWA benadrukt daarbij het belang van strikte hygiëne en beheersing van besmettingsrisico’s binnen de voedselketen.

Goed gebruik van disposables en PBM’s is van belang voor:

• Kaasproducenten en zuivelverwerkers
• Bedrijven die kaas raspen, snijden of (opnieuw) verpakken
• Private label-producenten en exporteurs
• Logistieke en verpakkingsbedrijven die met kaas of zuivelproducten werken

Daarnaast gelden de eisen ook voor tijdelijke krachten, bezoekers, schoonmaakploegen en onderhoudsmonteurs die in productie- of hygiënezones komen.

De basis voor veilig gebruik van disposables en PBM’s

De volgende onderdelen vormen de basis voor veilig en volgens de geldende eisen gebruik van disposables en PBM’s binnen de kaasindustrie:

1. Voedselveiligheid en hygiëne

• Voorkomen van microbiologische besmetting
• Persoonlijke hygiëne: haar- en baardbedekking, handhygiëne, schone werkkleding
• Gebruik van disposable PBM om kruisbesmetting te voorkomen
• Correcte wisselmomenten van handschoenen en kleding
• Kleurcodering voor zones (bijv. rauwe melk, pekelruimte, rijping, verpakkingsafdeling)

2. Kwaliteitsmanagement & documentatie

• Uitgewerkte procedures voor PBM-gebruik
• Gedrags- en kledingvoorschriften die aansluiten op HACCP-risico’s
• Registraties en toezicht door kwaliteitsdienst
• Audits en interne inspecties op PBM-conformiteit

3. Productintegriteit & traceerbaarheid

• Voorkomen van productvreemde delen (fysische gevaren) in kaasproducten
• Verplicht gebruik van blauwe, visueel opvallende en food grade genormeerde disposables
• Inzet van metaal- en röntgendetecteerbare pleisters of handschoenen en detectie
• Registratie van incidenten en afwijkingen

Welke PBM’s en hygiëneproducten spelen hierbij een rol?

De belangrijkste disposable categorieën binnen kaasproductie zijn:

• Haarnetjes (wokkel, roundcap, detecteerbaar)
• Baardmaskers (wokkel, micromaas, detecteerbaar)
• Disposable handschoenen (nitril, PE, detecteerbaar)
• Wegwerpkleding zoals bezoekersjassen, overalls, schorten en overmouwen
• Detecteerbare pleisters voor processen met metaaldetectie of röntgencontrole

Waarom disposables essentieel zijn binnen kaasproductie

Bij de productie van kaas werken bedrijven vaak in warme, vochtige en zoutgevoelige omstandigheden. Dat maakt de omgeving ideaal voor bacteriegroei.

Een klein hygiëne-incident – zoals een scheur in een handschoen of een niet-afgedekte baard – kan al leiden tot contaminatie met bacteriën als Listeria, Staphylococcus aureus of gist- en schimmelvorming. Disposables dragen direct bij aan het beheersen van microbiologische risico’s.

Ook fysische contaminatie vormt een groot risico, vooral in de verpakkings- en rijpingsafdelingen. Het gebruik van blauwe, goed zichtbare en indien nodig detecteerbare producten is daarbij essentieel. Steeds meer bedrijven kiezen voor detecteerbare oplossingen zoals disposables, schrijfwaar en werkmateriaal, omdat afnemers en normen steeds strengere eisen stellen aan productintegriteit om ingrijpende terugroepacties te voorkomen.

Start met een actuele HACCP-risicoanalyse waarin persoonlijke hygiëne en PBM-momenten duidelijk zijn uitgewerkt. Op basis daarvan stel je heldere kledingvoorschriften op, vaak met kleurcodering per zone. Train daarnaast medewerkers in het juiste gebruik en tijdig wisselen van disposables, en zorg dat je uitsluitend food grade materialen inzet die aan alle wettelijke en klanteisen voldoen.

Verder ondersteunen registraties van PBM-uitgifte, incidenten en afwijkingen audits en kwaliteitsbewaking. Ook regelmatige interne inspecties houden de naleving scherp. Op afdelingen met metaaldetectie of röntgencontrole gebruik je bovendien detecteerbare producten om contaminatie te voorkomen.

Een goed ingericht systeem zorgt ervoor dat een audit soepel verloopt en dat zowel interne als externe controle betrouwbaar kan worden uitgevoerd. Deze persoonlijke beschermingsmiddelen zorgen ervoor dat schoonmaakwerkzaamheden veilig en hygiënisch kunnen worden uitgevoerd, ook bij gebruik van krachtige reinigings- of desinfectiemiddelen.